Credit Default Swap

Credit Default Swap e outras merdas financeiras explicadas para lerdos

Introdución

Pepe é un currante que vive nunha apracible aldeíña. Ten un soldo modesto co que leva unha vida sinxela, pero alberga soños de prosperidade. Quere montar un bar para mellorar a súa situación económica. Estimou os prazos para empezar a obter un certo rendemento económico ao bar: seis meses para montalo, e outros seis para telo funcionando a lume de biqueira, repleto de clientes.

Como non ten o diñeiro necesario para montar o bar, ao principio do ano pon á venda entre os seus veciños mil papeletas. Estas papeletas custan 100 €, e danlle dereito ao comprador a percibir 110 € ao final do ano. Pepe cre que pasado un ano o bar xerará os beneficios necesarios para dar 110 € ao comprador de cada papeleta: os 100 € que lle custou a este, máis outros 10 de agasallo por cooperar economicamente na realización do seu soño.

Pepe obtén así financiamento para montar o seu bar, 100.000 € en metálico pola venda das papeletas, mentres que os compradores de papeletas obteñen 10 € de beneficio por papeleta ao cabo dun ano: un bo pico sen facer nada.

Outros veciños toman exemplo da idea de Pepe, e igualmente poñen á venda as súas propias papeletas para financiar os seus proxectos.

O pobo énchese de papeletas, e finalmente habilítase un local onde os cidadáns reúnense para intercambiar, comprar ou vender todas estas papeletas. Créase así a base dun Mercado de Papeletas. Posto que as papeletas están cambiando de mans constantemente, ao final do ano pagásese a cantidade convida ao portador das mesmas, que non ten que ser necesariamente o comprador orixinal.

- Estou nun aperto e necesito diñeiro. Hai seis meses compreille esta papeleta a Pepe por 100 €, e dentro de seis meses el dará 110 € a quen lla entregue. Véndocha por 105 €: 5 € de beneficio para min, que obteño neste momento, e outros 5 para ti, que recollerás dentro de seis meses.

- Trato feito. Sabes que Luís puxo á venda 2.000 papeletas a 100 € cada unha e promete entregar 125 € por papeleta ao cabo dun ano?

- Que pretende montar?

- Unha xeadería no Polo Norte.

- Ese negocio vai ser unha ruína. Eu non compraría xamais esas papeletas, dubido que sexa capaz de devolver nin un euro do diñeiro que obteña coa súa venda.

- Bo, eu creo que ten algunhas opcións de éxito. No entanto, posto que o negocio é en si arriscado, direille que llas compro soamente se me ofrece 150 € ao cabo dun ano. Se non, que se busque a vida.

- Sabia decisión a túa.

Ao local chamarémolo Bolsa de Valores, e ás papeletas podémolas chamar Bonos ou Obrigacións. Tamén poderiamos chamalas préstamos. Os 110 € que pagará Pepe ao cabo dun ano son o Valor Nominal do Bono.

O alcalde decidiu apuntarse ao carro do financiamento con papeletas: pretende recadar diñeiro para reparar a fonte da Praza Maior, renovar os farois do paseo marítimo e reconstruír a Ermida da Patroa do pobo. O Concello saca á venda as súas propias papeletas, que chamaremos Títulos de Débeda Pública.

Ademais, hai quen ten a idea de vender no Mercado tacos compostos por moitas papeletas. Estes tacos están formados por papeletas asociadas a diversos negocios; por exemplo, dez papeletas de Pepe, outras dez de Luís e outras moitas máis doutros emprendedores. A finalidade destes tacos consiste en minimizar o risco de perdas metendo nun mesmo saco papeletas de negocios con grandes posibilidades de éxito, como o de Pepe, xunto con papeletas de negocios con poucas posibilidades de éxito, como o de Luís.

Estes tacos son as Obrigacións de Débeda Colateralizada, do inglés Collateralized debt obligations, ou CDO pola súa acrónimo anglosaxón. E no fondo non son máis que unha forma de tapar a merda escondéndoa debaixo da alfombra.

Tanto os tacos como as papeletas poden ser adquiridos entre varias persoas, cada unha das cales obterá ao final do ano unha parte correspondente á súa participación na compra dos mesmos. Algúns adiñeirados cidadáns do noso marabilloso pobo deciden xuntar os seus aforros e entregarllos a expertos compradores-vendedores de papeletas para que os manexen e lles saquen un bo rendemento ao final do ano.

Estes expertos son os bancos de investimentos.

Os Credit Default Swaps

Posto que algunhas papeletas son vendidas por persoas que pretenden montar negocios arriscados, con poucas posibilidades de éxito, hai quen ofrece seguros para a compra de papeletas.

- Oe! Dixéronme que finalmente compraches papeletas de Luís, que accedeu a pagarche 150 € ao final do ano, que tal se che vendo un seguro para esas papeletas?

- De que me falas?

- Moi fácil. Ti págasme 5 € todos os meses, e se se anuncia que Luís se foi á ruína coa súa xeadería e é incapaz de entregar a final de ano o diñeiro que prometeu, dareiche 150 € por cada papeleta súa que me entregues. Xusto o que el debía pagarche.

- Tremenda idea! Así sentireime moito máis seguro. E é que, certamente, a idea de montar unha xeadería no Polo Norte é sumamente arriscada. Ti cres que aos esquimós gústanlles os polos de fresa?

- Non sei. Din que son xente rara. Talvez os de framboesa con labras de xamón fáganlles algunha graza.

Aos seguros para papeletas chamarémolos seguros de falta de pagamento de débeda, do inglés Credit Default Swaps, ou CDS polo seu acrónimo anglosaxón.

Algúns seguros tan só cobren a perda de valor das papeletas. Como pode perder valor unha papeleta? Fácil. Se á metade do ano Luís fracasa coa súa xeadería porque aos esquimós non lles gustan os xeados, venderá o carriño dos xeados e o seu gorro de xeadeiro. Co diñeiro que obteña, págará aos portadores das súas papeletas unha parte do que inicialmente conviñera en pagarlles por cada unha. Por exemplo, 50 €. A aseguradora haberá de pagarche entón 100 € por cada papeleta de Luís que ti teñas: a diferenza entre os 150 € que Luís tería de darche ao final do ano e os 50 € que realmente che poderá dar por cada unha. Obviamente, seguirás tendo no teu poder as papeletas. Posto que Luís darache 50 € por cada unha e a aseguradora outros 100, finalmente obterás, dalgún xeito, os 150 € que esperabas.

Isto é o que se chama liquidación por diferenzas. A liquidación física prodúcese cando se obtén o valor nominal das papeletas, o que se había de cobrar ao final do ano, simplemente entregándoas á aseguradora.

Nun momento dado, a alguén se lle ocorre unha estúpida idea: non será necesario ter papeletas para contratar un seguro de papeletas. Isto é, ti podes contratar un seguro asociado ás papeletas de Luís aínda que non compres nin teñas nin unha soa delas en casa. Pagas mensualmente as cotas do seguro, e se a metade de ano Luís creba coa súa xeadería, tan só tes que preocuparte de comprar papeletas de Luís en Bolsa e entregarllas a quen che vendeu o seguro. A aseguradora pagarache entón o que tería de pagar Luís se este puidese cumprir coas súas obrigacións: 150 € por papeleta se corresponde a unha liquidación física.

Aos seguros contratados sen posuír papeletas chámaselles CDS en descuberto, do inglés naked CDS.

Como estades vendo, estes seguros de papeletas resultan ser bastante flexibles. Máis aínda, as cotas que se pagan polos devanditos seguros poden ser non fixas senón variables, e dan para moitas especulacións que agora mesmo non veñen ao caso.

E a todo isto, aparece no pobo un menda que se dedica a poñerlle nota ás diferentes papeletas. Este menda estuda o desenvolvemento de cada un dos negocios emprendidos mediante financiamento por papeletas, e se un negocio marcha vento en popa porá unha nota alta ás papeletas asociadas a devandito negocio. Pola contra, porá unha baixa nota ás papeletas dos negocios que marchen mal. Dalgún xeito, esta nota reflexa a posibilidade de cobrar o diñeiro das papeletas ao final do ano. O menda non adoita ter problemas para acertar coa nota das papeletas asociadas a un negocio en concreto, pero adoita fallar cando se trata de pórlle unha nota global aos tacos de papeletas. E é que son demasiados negocios de distinta natureza metidos no mesmo saco.

Estas son as axencias de cualificación crediticia, que algunhas veces equivócanse sen querer; e outras, sen querer querendo.

As notas que pon este menda serven, entre outras cousas, para decidir canto se ha de pagar de cota para cada seguro de papeletas contratado. Obviamente, os seguros para papeletas asociadas a negocios arriscados terán unha cota maior que os demais. Tamén serven para saber se se debe pedir máis ou menos diñeiro ao final do ano por unha papeleta posta en venda. Non é o mesmo comprar unha papeleta do idiota de Luís, que nada máis anunciar a súa proposta de negocio recibiu unha pésima nota por razóns obvias, que comprarlla a Pepe, ese home que sabe cal é o negocio máis seguro do pobo: montar un bar.

O xerme do desastre

Grazas aos seguros de papeletas e á posta en venda de tacos de papeletas, no noso pobo empézase a producir un perigoso fenómeno: a xente compra alegremente papeletas asociadas a negocios perigosos, con baixísimas probabilidades de éxito. Outros compran tacos de papeletas sen saber moi ben o que teñen dentro. Fano porque cren ter as costas cubertas pase o que pase. Os que no seu día foron investidores precavidos, demostran agora unha grande irresponsabilidade na compra de papeletas. O gran problema é que algúns deses investidores irresponsables son os banqueiros do pobo: non os que teñen bancos de investimento e traballan con cidadáns adiñeirados, senón os banqueiros de toda a vida que gardan o diñeiro daqueles pequenos aforradores que depositaron a súa confianza neles.

Pasado un tempo, no pobo chégase a unha situación absurda. Contratáronse tantos seguros, a maioría deles en descuberto, que se se fosen á ruína antes do ano todos os negocios que se quixeron financiar vendendo papeletas, as aseguradoras terían que pagar en indemnizacións moitísimo máis diñeiro que o valor total que suman todas as papeletas vendidas.

A situación resulta ser un "pelín" espiñenta, en tanto que as aseguradoras en realidade non teñen diñeiro co que pagar tales indemnizacións.

E é que os seguros de papeletas non foron regulados pola Concellaría de Economía do Concello. Así que as aseguradoras dedícanse a vender seguros sen ter na caixa forte nin unha mínima parte do diñeiro que terían que desembolsar aos seus clientes no caso de que, por exemplo, a xeadería de Luís fóse ao garete.

Esta graciosa situación prodúcese grazas á desregulación do mercado financeiro.

Notas finais

Estímase que o 80% dos CDS contratados son ao descuberto. Moitos dos CDS contratados utilízanse para especular a curto prazo coas cotas dos seguros (spreads). A finais do 2007, había CDS contratados por valor de 62,2 billóns de dólares (un billón é un millón de millóns). Esta cantidade era entón superior ao Produto Interior Bruto “PIB” de todo o planeta. Actualmente, a cantidade debe andar ao redor dos 30 billóns de dólares. En marzo deste ano, a Chanceler alemá Angela Merkel dixo con respecto aos CDS ao descuberto: “Estes CDS equivalen a comprar un seguro contra incendios para a casa do veciño para logo prenderlle lume e gañar con iso diñeiro”.

De incendiarios desalmados e confabulacións para enriquecerse arruinando a todo un pobo falaremos noutra ocasión.

FONTE: Música y Vino